Нема бегање од стареењето – ниту треба да се чувствуваме под притисок да се обидеме. Но, кога некој изгледа многу постар или помлад од неговата биолошка возраст, тајната не е само во генетиката. Начинот на живот навистина може да влијае на тоа колку години се чувствувате и изгледате.
„Иако нашиот животен век се зголемува, нашиот здравствен опсег е сè уште многу помал од очекуваното. Хроничните болести, како што се срцевите заболувања и дијабетесот, кои во повеќето случаи се предизвикани од начинот на живот, се многу чести и се поврзани со побрзо стареење“, предупреди д-р Нил Јанг.
Добрата вест е дека усвојувањето одредени промени во животниот стил може да помогне да се спречат хроничните болести и забрзаното стареење што ги придружува. Еве осум животни избори кои можат да ве натераат да стареете побрзо.
Премногу алкохол
Една нова студија од Универзитетот во Оксфорд откри нови докази дека алкохолот го забрзува биолошкото стареење со оштетување на ДНК. Експертите испитувале податоци од речиси 250.000 луѓе и откриле дека оние кои пиеле повеќе од 17 единици алкохол неделно имале пократки теломери.
„Скратените теломери го зголемуваат ризикот од болести, како што се Алцхајмерова болест, рак и срцеви заболувања, во подоцнежниот живот. Не можеме да ја промениме нашата генетика, но можеме да го промениме нашиот начин на живот со намалување на пиењето, зголемување на вежбањето и откажување од пушење, доколку сакаме да го намалиме ризикот од забрзано биолошко стареење“, вели водачот на студијата д-р Ања Топивала.
Сонцето
Различни студии покажаа дека сончевата светлина може да ја старее кожата. Француско истражување од 2013 година покажа дека изложеноста на УВ е одговорна за 80% од видливите знаци на стареење на лицето.
Прекумерно седење
Се повеќе седиме, а со текот на годините е се потешко да се градат мускули. Јанг вели дека губиме околу 1% од мускулната маса секоја година од околу 35 години, што нè става на ризик од остеопороза, изнемоштеност и падови со повреди како фрактури на колкот како што старееме.
Пушењето
Се смета дека пушењето влијае на производството на колаген, протеин кој ја одржува кожата здрава и еластична. Како што старееме, нашето тело произведува помалку колаген, што предизвикува кожата да попушта и да се брчки. Пушењето може да го забрза овој процес, предизвикувајќи предвремено стареење.
Четири фактори кои можат да спречат речиси 80% од хроничните болести, кои често се поврзуваат со стареењето, се непушењето, индексот на телесна маса помал од 30, ангажирањето во физичка активност и здравата исхрана со висок внес на овошје и зеленчук, цели зрна. Студијата на Универзитетот Кембриџ од 2008 година покажа дека комбинирањето на овие здрави навики може да додаде 14 години живот.
Лоша исхрана
Храната богата со растителни влакна како зеленчук, грав, житарки и овошје е поврзана со подолги теломери и подолг животен век, објаснува Јанг, кој вели дека овие намирници се преполни со хранливи материи како витамините Ц и Е и бета-каротен, како и други антиоксиданси. Влакната што ги содржат се исто така важна хранлива материја која помага во регулирање на шеќерот во крвта, намалување на нивото на холестерол и одржување на здрав биом на цревата.
„Вклучувајќи извори на здрави масти како риба, авокадо и јаткасти плодови се исто така важни. Овие намирници играат голема улога во шемите на исхрана, како што е медитеранската исхрана, што можеби е причината зошто тие се особено корисни за вашето здравје“, забележува Јанг.
Некои видови храна се поврзани со полоши здравствени резултати и пократки теломери. Ова вклучува црвено и преработено месо и слатки пијалоци. Затоа е најдобро да се ограничи внесувањето на вакви работи.
Стресот
Долгорочниот стрес е поврзан со пократки теломери, а Јанг вели дека е добра идеја да се обидете активно да управувате со стресот.
„Можете да почнете да забележувате што ви предизвикува стрес со водење дневник, а терапии за длабоко дишење, медитација и јога исто така можат да помогнат. Ако страдате од анксиозност , депресија или ПТСН, важно е да разговарате со вашиот општ лекар и да побарате соодветна помош“, советува тој.
Прескокнување на витамини
Витаминот Д е важен бидејќи помага да се намалат ефектите од стареењето, а во текот на зимските месеци кога е тешко да се добие од сончева светлина и храна, се препорачува да се зема во вид на додаток во исхраната. Секој треба да се консултира со лекар за ова.
Земањето додаток на омега-3 може да ја зголеми должината на теломерите, според една италијанска студија од 2022 година. Јанг сугерира дека антиинфламаторните соединенија имаат и други корисни ефекти, како што се помагање за контрола на крвниот притисок и нивото на холестерол во крвта, што е корисно за здравјето на срцето.
Недостаток на спиење
Пократките теломери се поврзани со недостаток на сон . Недостатокот на сон ја зголемува и можноста за нездраво однесување како што е не вежбање и јадење слатка и мрсна храна, кои го зголемуваат ризикот од болести. Секој треба да спие седум до девет часа навечер, а избегнувањето на кофеин и екрани пред спиење може да помогне во тоа.
