Ако често сте подуени или имате други проблеми со гастроинтестиналниот тракт, редовно страдате од главоболки или, воопшто, се чувствувате раздразливо, уморно, нефокусирано – сигурно сте се запрашале дали причината може да лежи во вашата исхрана. Дали е тоа нетолеранција на храна?
Всушност, нетолеранцијата на храна или чувствителноста на одредени состојки може да предизвика некој од овие симптоми (понекогаш дури и осип!).
Се разликува од повеќето алергии на храна, кога имунолошкиот систем претерано реагира на протеините кои се наоѓаат во храната и предизвикува потенцијално опасност по живот. Нетолеранцијата значи дека вашето тело не е во состојба правилно да свари одреден вид храна, односно дека храната го иритира вашиот дигестивен систем.
Физиолошките ефекти на нетолеранцијата сè уште не се целосно разбрани, но експертите се сомневаат дека тоа може да доведе до широко распространето воспаление (што може да ги објасни симптомите надвор од цревните проблеми). Со текот на времето, постојаното изложување на проблематична храна може да предизвика оштетување низ целото тело.
Што, всушност, е нетолеранција на храна
За разлика од алергиите , нетолеранцијата не може да се идентификува со медицински тестови. Најефективниот начин за прецизно одредување на нетолеранцијата е елиминациската диета. Идејата е да ја исклучите храната што вообичаено се поврзува со вашите симптоми – или за која се сомневате дека е проблематична за вас – и потоа повторно да ја воведете сомнителната храна една по една за да видите кои од нив всушност ви предизвикуваат проблеми.
Тоа е т.н привремен експериментален период. Но, таквата диета може да потрае неколку месеци и може да ве изложи на ризик од некои недостатоци во вашето тело. (Ако ги исклучувате млечните производи, на пример, можеби ќе ви требаат дополнителни алтернативни извори на калциум.) Затоа, за сигурни резултати, најдобро е да најдете обучен нутриционист кој ќе ве води.
За да ви помогнеме да одлучите дали треба да го направите следниот чекор, составивме основен преглед на целиот процес.
Фаза 1: Исцелување на цревата
Во првите три недели од диетата, целосно избегнувајте потенцијални предизвикувачи на храна. Во рок од 10 дена треба да почнете да се чувствувате подобро. За тоа време телото се регенерира, воспалението се смирува, а симптомите се ублажуваат.
Што да прескокнете? Класичната елиминациска диета вклучува елиминирање на десет вообичаени намирници за кои постои сомневање за нетолеранција: млечни производи, глутен, соја, рафиниран шеќер, алкохол, кофеин, јајца, пченка, мешунки и зеленчук (домат, модар патлиџан и бибер). Вашиот нутриционист може да ја намали оваа листа, односно да ја прилагоди на вашиот случај.
Имено, ако и тој и вие имате силно чувство за тоа која храна е предизвикувач, можеби ќе можете да ја избегнувате само таа храна. Или ако се сомневате на синдром на нервозно дебело црево, вашиот нутриционист може да препорача да ги исфрлите црвениот кромид и лукот и храната богата со шеќер – бидејќи тие можат да ги збунат симптомите.
Нутриционист може дури и да ве обесхрабри да испробате елиминациска диета бидејќи рестриктивниот план за исхрана не е секогаш погоден за секого.
Што да се додаде?
Отстранете го фокусот од она што можете да го јадете во првата фаза. Ако ја следите традиционалната елиминациска диета, можете да јадете посно месо и риба, интегрални житарки без глутен (овес, кафеав ориз, киноа), јаткасти плодови, семки, маслиново масло, авокадо и повеќето други овошја и зеленчук.
Исто така, важно е да се балансираат оброците кои содржат влакна, масти и протеини. Заедно, овие три хранливи материи обезбедуваат ситост и даваат енергија. Ако се чувствувате добро, помала е веројатноста да копнеете за храната што сте ја исфрлиле.
Фаза 2: Создавање увиди
Почнувајќи од четвртата недела, почнете повторно да ги воведувате намирниците кои сте ги елиминирале во фаза 1. Ќе откриете кои од нив треба да ги избегнувате и во кои можете да уживате, но во одредена количина – таканаречениот праг на толеранција. Стратегиите за повторно воведување може да варираат малку, но следново е вообичаен пристап.
ПРВО: Вратете се на млечни производи. Постепено дојдете до вообичаената порција млеко. Земете ¼ чаша првиот ден. Вториот ден испијте ½ чаша. Третиот ден полна чаша. Секој ден, запишете ја количината што ја консумирате и сите симптоми што ќе ги забележите.
Потоа четвртиот ден повторно исфрлете го млекото. Ова овозможува секое воспаление да се повлече пред да пробате друга храна следната недела и дава време да се појават одложените симптоми до седмиот ден. (Шолја млеко во среда, на пример, може да доведе до грчеви во недела.)
Ако млекото ви направило проблеми, поминете ја следната недела повторувајќи ги горенаведените чекори со тврдо сирење или јогурт; млечните производи кои содржат помалку лактоза може полесно да се вари.
ВТОРО: Додадете глутен. Една недела откако ќе го завршите експериментот со млечни производи, префрлете се на леб. Од првиот до третиот ден, одете од половина до две парчиња.
На четвртиот ден, повторно елиминирајте го глутенот. Продолжете да ја користите оваа шема со тестирање различна храна на секои седум дена. Тоа е процес кој одзема многу време, но вреди. На крајот на диетата, треба да имате информирани одлуки за тоа што можете да јадете следно за најдобро да го нахраните вашето тело.
Дали вреди да се пробаат тестовите за чувствителност на храна IgG?
Тие ги мерат нивоата на имуноглобулин G (IgG) антитела, но IgG не е сигурен показател за чувствителност. Нема податоци за да се потврди дека IgG тестовите може точно да се користат како дијагностичка алатка за нетолеранција на храна.
Нетолеранција на храна – корисни совети
Планирањето однапред може да помогне елиминациската диета да оди понепречено. Користете ги овие совети за да го подготвите вашето тело и вашиот ум:
- Одвикнете се полека од кофеинот
Ако го елиминирате кофеинот, почнете прво да го намалувате внесот пред да започнете диета. На секои два до три дена намалете ја количината на кафе во шолјата. Исто така, проверете дали сте добро хидрирани за да помогнете во ублажување на ефектите од повлекувањето на кофеинот. - Размислете за вашите навики
По напорниот ден, дали за удобност се обраќате кон слатките? Не е срамно, но повеќето елиминациски диети го исклучуваат рафинираниот шеќер. Експертите препорачуваат да смислите неколку активности кои можат да ви помогнат да ја прекинете оваа навика – како што е шетање на кучето или некоја слична активност. - Проверете ги залихите
Сега треба да купите сосема нова храна за да ја замените старата омилена храна која повеќе не смее да се јаде. Да речеме дека сте го исклучиле глутенот – наместо тортиљи од брашно, купете тортиљи од пченкарно брашно (забележете дека тие се без глутен). Најдете начини да направите план за исхрана кој ќе функционира нормално за вас и што е можно полесно „седнете“ за варење
