Лукот не штити од срцеви удари и тумори, го намалува крвниот притисок и го подмладува мозокот, но исклучително е важно како го јадеме!

Лукот со векови е една од главните состојки во кујните ширум светот, пофален не само поради неговиот ароматичен вкус, туку и поради бројните здравствени придобивки. Но, се поставува прашање за кое можеби не сте размислувале – дали е важно дали ќе го јадеме сурово или варено? Некои луѓе се колнат во моќните ефекти на суровиот лук, додека други веруваат дека неговото готвење ги подобрува неговите здравствени придобивки. Значи, која верзија е навистина подобра за нас?

Нутритивна содржина на суров лук

Лукот е полн со есенцијални витамини и минерали, а во исто време е нискокалоричен. Типична порција од три каранфилчиња содржи само 13 калории и обезбедува добра количина на витамини Б, особено витамин Б6, кој му помага на телото да создава енергија од храната. Други витамини од групата Б, како што се ниацин, рибофлавин и тиамин, исто така играат улога во производството на енергија.

Витаминот Ц, антиоксиданс кој ја поддржува функцијата на имунолошкиот систем, се наоѓа и во суровиот лук, што придонесува со околу 5% од вашата дневна потреба во само три чешниња. Покрај тоа, лукот обезбедува и витамин К, кој помага во згрутчувањето на крвта, како и манган, минерал од витално значење за функцијата на мозокот и нервите. Други минерали како бакар, цинк и железо се исто така присутни во помали количини.

Ефектите од готвењето врз лукот
Готвењето лук може да намали некои од неговите хранливи материи, особено витамините растворливи во вода како Б и Ц, кои имаат тенденција да се губат за време на готвењето. За да се намали загубата на витамин Ц, се препорачуваат методи како готвење на пареа или готвење пократки периоди . Од друга страна, витамините растворливи во масти како витаминот К не се засегнати од топлината.

Иако минералите остануваат главно непроменети за време на готвењето, некои може да се измијат за време на вриење, па затоа се препорачува да се додаде лук на крајот од процесот на готвење за да се задржат што повеќе хранливи материи.

Алицин – клучното соединение во лукот

Здравствените придобивки од лукот главно се должат на алицинот , соединение кое се формира кога лукот се сечка, дроби или џвака. Ова соединение богато со сулфур има антиоксидантни својства и се верува дека игра улога во намалување на воспалението и поддршка на кардиоваскуларното здравје. Истражувањата покажаа дека и суровиот и загреаниот лук имаат антиинфламаторно дејство, иако сировиот лук задржува повисоки нивоа на алицин.

За да го зачувате алицинот при готвењето, најдобро е да го згмечите лукот и да го оставите да отстои околу 10 минути пред да го изложите на топлина. Овој период на одмор им овозможува на ензимите да се активираат и да формираат алицин, кој потоа може поефикасно да се справи со топлината.

Лук и кардиоваскуларно здравје
Потенцијалот на лукот за намалување на холестеролот го привлече вниманието бидејќи соединенијата како што се флавоноидите, селенот и алил сулфид во сировиот и варениот лук може да придонесат за неговите позитивни ефекти врз здравјето на срцето.

Истражувањата покажаа дека лукот може да помогне во намалувањето на нивото на холестерол, особено кај луѓето со покачени нивоа. Мета-анализата покажа дека различните форми на лук, вклучително и лук во прав и екстракт од стар лук, се поефикасни во намалувањето на вкупниот холестерол во споредба со плацебо. За оние со благо висок холестерол, лукот може да понуди природна алтернатива на конвенционалните лекови.

Улогата на лукот во превенцијата од рак

Студиите сугерираат дека консумирањето лук исто така може да го намали ризикот од неколку видови на рак, вклучувајќи го и ракот на панкреасот, хранопроводникот, простатата и дојката. Податоците од Националниот институт за рак покажаа дека поголемото внесување на лук е поврзано со намален ризик од рак на желудникот и дебелото црево.

Истражувањето исто така покажа дека лукот може да го инхибира растот на клетките на ракот. Во една студија која го споредува лукот од слон со антибиотици, откриено е дека лукот има посилни антибактериски својства против различни бактерии, како и способност да го забави растот на клетките на ракот, особено оние поврзани со рак на коските.

Во друга долгорочна студија , луѓето кои консумирале суров лук најмалку двапати неделно имале значително помал ризик од рак на белите дробови во период од седум години.